بررسی تنوع ژنتیکی گل راعی با استفاده از نشانگرهای مولکولی

گیاه دارویی گل راعی حاوی متابولیت های ثانویه فراوان می باشد که دارای خواص درمانی ضد باکتریایی، ویروس، میکروب، قارچ و همچنین فعالیت ضد افسردگی است. در این پژوهش، به منظور شکست خواب بذور گل راعی، آزمایشی به صورت فاکتوریل با طرح پایه ی بلوک های کامل تصادفی با هشت تیمار در سه تکرار بر روی بذور 22 توده گل راعی صورت گرفت. نتایج تجزیه و تحلیل نشان داد که توده های مختلف گل راعی رفتار یکنواختی در برابر تیمار های شکست خواب ندارند و لذا نمی توان نتایج مبتنی بر یک توده گل راعی را به عنوان تیمار مناسب شکست خواب و جوانه زنی سایر توده های گل راعی معرفی نمود. همچنین تنوع ژنتیکی 29 توده گل راعی جمع آوری شده از هشت استان (آذربایجان غربی، گیلان، گلستان، اردبیل، کردستان، لرستان، سمنان و تهران) با استفاده از نشانگرهای trap، issr و corap بررسی گردید. از دوازده آغازگر issr، پنج ترکیب آغازگری trap و پنج ترکیب آغازگری corap استفاده شده در این پژوهش، مجموعا" 431 باند قابل امتیازدهی تولید شد که 385 باند (89%) چندشکلی نشان دادند. با توجه به درصد چندشکلی آغازگرهای trap (93%) و بالا بودن میزان اطلاعات چندشکل e2m2 و e3m2 (100%) در مقایسه با آغازگرهای corap (87%) و آغازگرهای issr (88%)، آغازگرهای trap در تعیین فاصله ژنتیکی در مقایسه با دو نشانگر دیگر بهتر عمل کردند. محاسبه تعداد آلل های مشاهده شده و موثر و نسبت آنها نشان دهنده توزیع یکنواخت آللی و تبعیت از قانون هاردی ـ وینبرگ می باشد. جهت تعیین تنوع بین جمعیتی از شاخص fst استفاده شد. بالا بودن این شاخص (62/0) نشان داد که جمعیت ها کاملا" متمابز بودند و جریان ژنی (nm) بین جمعیت ها کم بوده (31/0) و یا صورت نمی گیرد که نشان دهنده غلبه آپومیکسی در نحوه تولید مثل این گیاه باشد. با توجه به محاسبه تنوع درون جمعیتی توسط شاخص های نی و شانون با استفاده از داده های هر سه نشانگر جمعیت آذربایجان غربی بالاترین مقدار تنوع و جمعیت اردبیل کمترین میزان را نشان دادند. درک چنین تنوع بالایی در مدیریت و حفاظت ژرم پلاسم این گیاه مفید خواهد بود و می تواند کارایی فرآیند انتخاب در برنامه های اصلاحی را افزایش دهد. از آنجا که این تحقیق برای اولین بار بر روی این گیاه انجام شد، می تواند شروعی برای بررسی های مولکولی در جهت استفاده از تنوع ژنتیکی این گیاه باشد.